Sosyal medya, insanların başkalarıyla iletişim kurduğu, fotoğraflar ve videolar paylaştığı hatta düşüncelerini, ürettiklerini de paylaştığı bir platform olarak adlandırılabilir. ‘’İletişim kurmak’’ diye bir kez daha vurgu yapmak gerekir çünkü sosyal medya artık iletişimin kendisi olmuş durumda. İnternete, sosyal medyaya erişim gittikçe kolaylaşıyor. Artık bu zamanlarda en hızlı ve kolay iletişim sosyal medya üzerinden kuruluyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması’na göre ‘’2023 yılında evden internete erişim imkânı olan hanelerin oranı bir önceki yıla göre 1,4 puan artarak %95,5 oldu. İnternet kullanım oranı, 16-74 yaş grubundaki bireylerde 2022 yılında %85,0 iken 2023 yılında %87,1 oldu. Cinsiyet ayrımında 2023 yılında internet kullanım oranı; erkeklerde %90,9, kadınlarda %83,3 olarak gözlendi. ‘’(1)
İnsanlar yüz yüze olmadıkları, mimiklerini göremedikleri birine karşı kendilerini daha iyi ifade ettiklerini düşünebilirler. Sosyal medya, kitap okumak, dizi-film izlemek, sosyalleşmek ve bahsettiğimiz gibi kendini ifade etmenin kolaylığını sağlayan bir platform olsa da hem olumlu hem olumsuz tarafları da vardır. Olumsuz tarafı olarak ‘’bağımlılık’’ diye bir kavram karşımıza gelir: Sosyal medya bağımlılığı. Hepimizin yaşadığı, bir şeyler bakıp bırakacağım diye düşünüp elimizden saatlerce bırakamadığımız, önemli saatleri sosyal medya hesaplarında geçirdiğimiz görülüyor. Hatta bağımlılık konusunda yalan söylemek, kişisel sorumluluklardan kaçmak, kendi ihtiyaçlarını bile ihmal edecek seviyeye gelinebiliyor. Telefona gelen bildirim ile sosyalleştiğimizi düşünüyoruz. Aslında bu sanal dünya, insanı yalnızlaştıran, bencilleştiren bir yer gibidir. Yüz yüze, jest ve mimiklerle iletişim kurmak yerine, iletişim ve sosyal becerilerimizi körelten sosyal medya arkadaşlıkları sürdürmek yaygınlaştı ve insanlar yüz yüze iletişim yerine bu yolu tercih ediyor.
Sosyal medyanın çocuklar ve gençler başta olmak üzere hepimizi etkilediği yönleri vardır. Diğer insanların idealize edilmiş hayatlarını görmek bizi kendi hayatımızdan memnun olmamaya ve düşük öz saygı geliştirmemize neden olabilir. Kendimizi yetersiz hissedebiliriz. Artan sosyal medya kullanımı, artan anksiyete ve depresyon oranlarıyla ilişkilendirilebilir. Ve artan siber zorbalık, şiddet görüntüleri, siber istismar, dışlanma, sosyal onay arayışı gibi duygusal etkiler de sayılabilir.
Son olarak, yüz yüze ilişkilere önem vermek, belli zamanlarda sosyal medya detoksu yapmak, ilham alacağınız, size iyi gelen hesapları takip etmek, bilinçli ve dengeli bir yaklaşım benimsemek ruh sağlınızı korumanız için faydalı olabilir.
KAYNAKÇA
(1) Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması 2023, TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), Türkiye, 2023.
(2) Baki, A. G. E. Sosyal Medyanın Psı̇kolojı̇k Etkı̇lerı̇. Proceeding Book, 2.
(3) Kıran, S., Küçükbostancı, H., & Emre, İ. E. (2020). Sosyal medya kullanımının kişiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13
(4), 435-441. (4) Büyükçorak, M., & Dinç, M. (2020). Sosyal medyanın aşırı kullanımının psikolojik etkileri ve türk gençlerinin sosyal medyayı kullanım özellikleri. Psikoloji Araştırmaları, 1(1), 30-33.
