Bazen evrensel doğrular gibi sunulan bazı kavramların algımızı kapadığını düşünüyorum. Sonra da diyorum ki gene muhalefet oluyorsun. Her şeye de muhalefet olma. Doğru olan şey doğrudur yanlış olan şey yanlış. Sonra da diyorum ki, peki, herhangi bir şey hep doğru olabilir mi?
Bu kavramlara biraz örnek vereyim. Mesela, empati kurmak ya da dinlemek veya anlamak.
Anlamak nasıl yanlış olabilir ya da anlayışlı olmak? Sonuçta hayatımızda insanlarla olan iletişimimizi ve bağlarımızı güçlendiren bir eylem. Sevgi dilimiz bir yerde. Peki nereye kadar? Mesela bir çocuk-anne ilişkisinde, bir çocuk ne kadar anlayışlı olmalı? Annesinin babasının dertlerini dinlemeli mi? Annesinin babasına olan nefretini anlamalı mı ya da babasının annesine olan nefretini?
Her neyse, bu sebeplere daha sonraki yazımda değinirim diye düşünüyorum, şimdiki amacım ise bunun manipülasyonla nasıl bir bağı olduğunu sizlere açıklamak.
Anne çocuk ilişkisinden devam edelim.
“Sen olgun ve anlayışlı bir çocuksun, diğer çocuklar gibi değilsin. Annesini anlayabilen çocuk sayısı o kadar az ki. Senin gibi bir çocuğum olduğu için çok şanslıyım.”
Burada manipülasyon nerede? Cevap: Anne takdirinde. Herhangi bir çocuğun annesinin takdirini istemesi ve aldığında da mutlu olması çok normal fakat çok da tehlikeli bir öğrenme biçimi. “Annemi anlıyorum, o da beni takdir ediyor. Demek ki ben iyi bir çocuğum ve doğru yapıyorum.” Sonra bir bakmışsın, 25 yaşında “Ben çocukluğumu yaşayamadım.” diyen bireyler var oluyor ama yıllarca fark etmemiş. Neden? Çünkü bu eylem o zaman çok güzeldi. Gurur vericiydi. Herhangi bir çocuk gibi olmamak. Diğer çocukların annesine veremediğini veren bir çocuk olmak. Annesini anlayan ve mutlu bir çocuk.
Peki bu bir manipülasyon mu? Benim buna cevabım tabii ki “Evet.” Sonuçta, yapmak istemediğimiz veya aslında yapmamamız gereken bir şeyi mutlu mesut güzelce yapıp çooook sonra aslında ne yaptığımızı anladığımız ve kötü hissettiğimiz bir durum var ortada.
Bir örnek de romantik ilişkiden verelim.
“Arkadaşlarımın yanında biraz dikkat etsen olur mu? Yani biraz daha az kendin olsan. Yani mesela alttan alsan, şu şu şu davranışlarını yapmasan. Ben sadece endişe duyuyorum ve seni sevsinler istiyorum, o yüzden. Normalde sevgililerimden bunu istemem ama senin anlayışlı olduğunu bildiğim için endişelerimi söylemek konusunda kendimi rahat ve güvende hissettim.”
Bu bir manipülasyon mu? Ya da bu isteme şekli doğru mu? Bilemiyorum tabii herkesin ilişkiye bakış açısı ve yapabilecekleri farklı oluyor ama bence manipülasyon. Çünkü ben anlayışlı bir insan olduğum için karşı tarafın endişesini anlamak zorunda hissediyorum ve o kadar farklıyım ki onun için o kadar özelim ki normalde başkalarına dile getirmediği şeyleri benden istemekte rahat. Ayrıca karşı tarafın kötü niyeti de yok, tek isteği arkadaşlarının beni sevmesi. Birinin benden kendim olmamı azaltmamı istemesi gayet anlaşılır bir şey tabii. Evrensel bir doğru sonuçta anlamak ve anlayışlı olmak…
